Mesudiye'nin Kronolojik Tarihi
Mesudiye yöresi tarihi ve kültürel
özellikleri konusunda yazılacak her kitapta mutlaka eksiklikler bulunacaktır.
Çünkü yörenin tarihi ve kültürel yapısı bir kitabın hacmine sığamayacak kadar
yoğun olaylarla ve beşeri ilişkilerle doludur. Bu çalışmada Mesudiye'nin
kronolojik tarihi gösterilmiş, bu olaylarla ilgili belgelere de yer
verilmiştir. Tarih, Olaylar ve Belgeler-Kaynaklar ………………………….
TARİH
|
OLAY
|
BELGE/KAYNAK
|
||
M.Ö. 3000
|
Bulunan
kalıntılar, Mesudiye yöresinde yerleşim olduğunu göstermektedir.
|
Prof.
Dr. Mehmet Özsait’in yüzey
araştırmaları
|
||
M.Ö.7.yüzyıl
|
Miletlilerin
Karadeniz kıyılarında koloniler kurması
|
|||
M.Ö.6.yüzyıl
|
Miletlilerin
Sinop, Samsun, Ünye, Kotyora, Meletios, Giresun, Tirebolu ve Trabzon
yerleşkelerini kurmaları
|
|||
M.Ö. 350
|
Helenistik dönemin
başlangıcı ve antik Karadeniz ve Anadolu kavimlerinin asimile olarak
Helenleşmeleri.
|
|||
M.Ö. 181
|
Pontus
Kralı Farnak’ın Kotyora’yı boşaltarak Giresun’a (Farnakia) taşıması.
|
|||
M.S. 450
|
Mesudiye ve
çevresinin Bizans hâkimiyetine geçmesi, bu yörede bulunan sikkelerden
anlaşılmaktadır.
|
|||
1071-1175
|
Danişmendliler
‘in Mesudiye yöresine hâkim olmaları.
|
|||
1243-1280
|
Anadolu Seçuklu
Devleti’nin dağılmasından sonra Mesudiye yöresindeki Türkmenlerin bir bey
etrafında kümelenerek kendi adlarıyla anılan Mesudiye’deki tepelere
yerleşmeleri.
|
|||
1280-1290
|
Mesudiye’de
Hacı Emiroğulları Beyliği’nin kurulması.
|
|||
1313
|
Hacı Emir
Bey’in babası Bayram Bey’in sahildeki bir pazar yerine baskın yapması.
|
|||
1357
|
Hacı
Emiroğlu İbrahim Bey in Maçka’ya kadar gazaya gitmesi.
|
|||
1386
|
Hacı
Emiroğlu Süleyman Bey’in Tacettinoğulları’- nı mağlup edip İskefsir’i Hacı Emiroğulları’na
bağlanması.
|
|||
1396
|
Hacı
Emiroğlu Süleyman Bey’in günümüzde Ordu yakınlarında karargah kurması. Bu
tarihten sonra Hacı Emiroğulları’nın kışlağı olarak kullanılan “Nefs-i Alevi”
yerleşkesi “Ordu” adıyla anılmaya başlamıştır
|
BAŞ Mithat,
Ordu Yöresi Tarihi, Ordu Belediyesi Yayınları, Ordu 2012, s.234-235
|
||
1397
|
Hacı
Emiroğlu Süleyman Bey’in Giresun’u fethetmesi
|
EMECEN
Feridun M.,”Giresun Tarihinin Bazı Meseleleri” Giresun TarihiSempozyumu, İstanbul 1997,s.22.
|
||
1398
|
Hacı
Emiroğulları’nın Osmanlı Devleti’ne bağlanmaları
|
|||
1402
|
Ankara Savaşı sonrası Hacı Emiroğulları’nın
tekrar bağımsız kalmaları.
|
|||
1411
|
Hacıemiroğulları
Beyi Süleyman Bey'in kızı Esleme Hatun’un kendi ismiyle Hicri 814 yılının Receb
ayı başlarında (Miladi 1411 yılının Ekim ayı başı) Esleme Hatun Vakfı’nı
kurması. Bu arşiv belgeleri gerek Hacıemiroğulları Beyliği gerekse Mesudiye
ve çevresi ile alâkalı ulaşabildiğimiz en eski kayıtlardır
|
ERDOĞDU
Erdo-ğan/CELEP Yaşar/
BAYRAM
Sebahattin,
Cimi Tekke Tarihi, İst. 2011, s. 46-47
|
||
1413
|
Çelebi
Sultan Mehmet zamanında bağlanması
|
|||
1427
|
Bölgede ilk
tahririn yapılması. (Hızır Paşa Defteri-Henüz
ulaşılamadı) Yeni oluşan idari birimde Vilayet-i Canik –i Bayramlu’ya (Ordu)
bağlı Milas Nahiyesi’nin idari birim olarak kurulması.
|
|||
1455
|
Vilayet-i
Bayramlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu
Tahrir Defteri, Nu: 13
|
||
1485
|
Vilayet-i
Bayramlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu
Tahrir Defteri, Nu: 37
|
||
1520
|
Canik-i
Bayrumlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu
Tahrir Defteri, Nu: 387
|
||
1547
|
İskefsir
Kazası’na bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu
Tahrir Defteri, Nu: 255
|
||
1613
|
Bayramlu
Kazası’na bağlı Milas Nahiyesi
|
KKA Tapu
Tahrir Defteri, Nu: 169 (Kuyud-ı
Kadime Arşivi)Aynı defte- rin bir nüshası da BOA TD Nu: 716
|
||
1642
|
Karahisar
-ı Şarki Livası’na bağlı Milas Kazası
|
BOA,
Maliyeden Müdevver Defterler, Nu:299, Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları VII,
Karahisar-ı Şarki Sancağı Mufassal Avârız Defteri (1642–43 Tarihli), TTK,
Ankara, 2008
|
||
5 Şubat
1667
|
Karahisar
Sancağı’nın Milas kıtasında timara mutasarrıf bulunan Mehmed'in vefatı hasebiyle
yerine Hasan nam kimsenin tayini hakkında Dizdar-ı Kale-i Milas Osman imzalı
arz. (Dizdar-ı Kale-i Milas: Kale
bekçisi, kale kumandanı gibi bir unvandır. Halen Mesudiye Kale Köyünde
Dizdaroğulları isimli bir sülale mevcuttur.)
|
BOA, Fon
Kodu: İE. AS. Dosya No:16
Gömlek
No:1604
|
||
17 Ağustos
1727
|
Tebriz
caniblerinde olan tevaif-i askeriyenin tayinatları için iktiza eden zehairin
şimdiden mahsul-i ceddidden mübayaa olunmasına ve mevcud-ı anbar ettirilmesine
dair emr-i ali, Erzurum'da Karahisar Sancağı'nda Milas Kazası'ndan mahsul-i
cedidden mübayaası hakkında zirinde muharrer diğer emr-i ali. (Milas Kazasından asker tayinatı için
zahire satın alınması yörede tahıl üretiminin anılan yılda iyi durumda
olduğunu göstermektedir)
|
BOA Fon
Kodu: AE. SAMD. III
Dosya No:16
Gömlek
No:1481
|
||
4 Kasım
1736
|
Milas'a
tabi Bevadi Karyesi’nde Ahi Pehlivan Camii Vakfı tevliyeti evlada meşrut
olmakla hariçten müdahalenin men'i. (Bevadi=Yavadı
olmalı çünkü Vakfın merkezi burada bulunmaktadır)
|
BOA, Fon
Kodu: C.EV Dosya No:375
Gömlek
No:19019
|
||
2 Ocak 1746
|
Serid Keçi ve Türkmen Voyvodası Veli Ağa'nın Milas'ın Sarıca Çiftlik
köyünde yaptığı camiye hatib tayini. (Hatt-ı Hümayun'lu) (Voyvoda: Osmanlı dönemi balkanlarda
Hıristiyan yöneticilere bu unvan verilirken 17. Yüzyılda Anadolu’da reis,
subaşı, ağa gibi manalara da gelmektedir. Başkan ya da lider anlamında da
kullanılmaktadır.Türkmen Beyi gibi de anlayabiliriz.)
|
BOA, Fon
Kodu: C..EV.Dosya No:440 Gömlek No: 22275
|
||
25 Mart
1762
|
Şark-i
Karahisar sancağının Milas kazasında zuhur eden bakır madeninin bir senede ne
kadar hâsılat vereceğinin ve cevherine az zamanda inkıta gelip gelmeyeceğinin
tetkikiyle neticesinin bildirilmesi için maden mahalline mütefennin birkaç
maden ustası izamı hakkında Gümüşhane Emaneti ilhakiyle Trabzon Valisi Vezir
Abdullah Paşa’ya hüküm
|
BOA, Fon
Kodu: C..DRB
Dosya No:
59
Gömlek:
2909
|
||
1830-1843
|
Yılları arasında Milas Kazası’nın maden yönüyle Gümüşhane Maden-i
Hümâyûnu ‘na bağlanması
|
BOA
Kamil Kepeci Tasnifi, Nu: 6388
|
||
9 Ağustos
1848
|
Milas Kazası’nın Gümüşhane'den ayrılarak Karahisar-ı Şarki'ye
bağlanması hususunda gereken muamelenin yapılmasına dair Maliye Nezareti'ne
yazı.
|
BOA, Fon
Kodu: A.MKT
Dosya No:
143
Gömlek: 55
|
||
21 Kasım
1848
|
Karahisar Sancağı'na bağlanan Milas kazası ahalisinin kendilerinden
haraç vergi talep edildiğinden tekrar Gümüşhane'ye bağlanma talepleri.
|
BOA, Fon Kodu:
A.MKT.MHM
Dosya No: 8
Gömlek: 1
|
||
1858
|
Milas’a
“Kaim-makam” atanması ve günümüzdeki anlamda kaza merkezi olması.
|
|||
1862
|
Mesudiye’nin
şimdiki yerinin haftalık “Pazaryeri” olarak kullanılmaya başlaması
|
|||
21 Temmuz
1866
|
Karahisar-ı
Şarki Sancağı'na bağlı Milas Kazası'nda her sene olduğu gibi bu sene de ruz-ı
hızırda açılan ve sükûnetle son bulan Çermik Panayırı keyfiyetinin gazetede
yayınlanması
|
BOA, Fon
Kodu: A.MKT. MHM
Dosya No:
360
Gömlek: 63
|
||
1866-1867
|
Milas ve
İskefsir kazaları Karahisar -ı Şarki Livası’na bağlıdır. Orası da Erzurum
Eyaleti’ne bağlıdır.
|
|||
1868
|
Milas
Kazası ve bu kazaya bağlı İskefsir Nahiyesi’nin Karahisar-ı Şarki Sancağı’na
bağlanması. Bu sancak da Sivas Vilayeti’ne bağlıdır.
|
|||
1870
|
Milas
Kazası merkezinin Parçı Köyü’nden (Üyol Beldesi) Milas Kazası’nın bugünkü
merkezi olan Pazaryeri’ne (Bugünkü Mesudiye) taşınması.
|
BOA İrade
Dahiliye, Nu: 60297
|
||
1867-1876
|
Milas Kazası
Karahisar -ı Şarki Sancağı’na, bu sancak da Sivas Vilayeti’ne bağlıdır
|
|||
20 Kasım
1876
|
Milas
Kazası’nın ismi Hamidiye Kazası olarak değiştirildi.Bu kaza ve kendisine
bağlı İskefsir nahiyesi Karahisar –ı Şarki Sancağı’na bağlandı
|
BOA İrade
Dahiliye, Nu: 60297
|
||
1876
|
Hamidiye
Kazası merkezinde halk tarafından hükümet konağının inşa edilmesi
|
BOA İrade
Dahiliye, Nu: 60297
|
||
2 Kasım
1876
|
Sivas Valisi Ahmed İzzzet Bey’in Hamidiye Kazası’na bir okul
yaptırması
|
BOA İrade Dahiliye,
Nu: 60297
|
||
1884
|
Ordu-Sivas
Karayolunun açılması
|
BAŞ Mithat,
İlkçağdan Günümüze Ordu Tarihi, Yason Yayınları, Ankara 2015, s. 340
|
||
1877
|
Hamidiye
Kazası’nda ilk belediye teşkilatının kurulması
|
|||
1906
|
İskefsir Nahiyesi’nin
Hamidiye Kazası’ndan ayrılarak müstakil kaza olması
|
ATASOY Ali
Rıza, Reşadiye Halk Kitabı, İst.1950
|
||
1908
|
Serdaroğlu
Mustafa Bey’in mebus üyesi olması. Bugünkü hükümet binasının Sami Bey’in
öncülüğünde yaptırılması.
|
|||
10 Şubat
1910
|
Hamidiye Kazası’nın adının Mesudiye Kazası olarak değiştirilmesi ve
Karahisar -ı Şarki Sancağı’na bağlanması. Bu sancak da Sivas Vilayeti’ne
bağlıdır.
|
BOA
Dâhiliye Muhaberat-ı Umumiye İdâresi, Nu:63/76.
|
||
19 Kasım
1912
|
Mesudiye ahalisinin Mustafa Efendi başkanlığında bir komisyon kurarak
harp yaralarını sarmak için topladıkları beş yüz lirayı Ziraat Bankası
Şubesine yatırmaları.
|
BOA, BEO,
Nu:4115–308562
|
||
1912
|
Kışla Mahallesinde
Rumlar tarafından kilisenin yaptırılması. İbadete açılmadan yöredeki
Hıristiyanlar mübadele ile Mesudiye’den ayrılmışlardır.
|
|||
1 Temmuz
1913
|
Mesudiye’de
adliye teşkilatının kurulması.
|
Tanin, 18
Haziran 329/ 1 Temmuz 1913, No: 1648
|
||
16 Aralık
1913
|
Mesudiye
kazası ahalisinin umumiyetle fakir olmaları dolasıyla askerlikle ilişiği
olanların seyahatleri esnasında alınmakta olan kefalet se-netleri harcından
muaf tutulmalarını istemeleri.
|
BOA, Fon
Kodu: DH. EUM. EMN
Dosya No:
41
Gömlek:7
|
||
17 Temmuz
1919
|
Serdarzade
Mehmet Mustafa Efendi, herhangi bir davet almadan, Mesudiyelilerin isteği ile
Mesudiye mümessili olarak seçilip Erzurum kongresine katılmıştır.
|
KIRZIOĞLU,
M. Fahrettin, Erzurum Kongresi, Ankara 1993
|
||
1925
|
Mesudiye’ye
ilk motorlu aracı (kamyon) Sami Bey’in getirmesi
|
BAŞ Mithat,
Mesudiye, Özlem Kardeşler Matbaası, İstanbul 1982, s. 47
|
||
20 Mayıs
1933
|
Mesudiye’nin
Karahisar -ı Şarki Vilayeti’nden ayrılarak Ordu Vilayeti’ne bağlanması
|
20 Mayıs
1933 gün ve 2197 sayılı yasa
|
||
27 Aralık
1939
|
Mesudiye’de
büyük bir depremin meydana gelmesiyle can kayıplarına sebep olması.
|
|||
1954
|
Mesudiye’nin
kendi imkânlarıyla elektrik enerjisinden yararlanmaya başlaması
|
|||
1973
|
Mesudiye’nin Enter Konnekte sisteme
bağlanarak ilçeye enerji nakil hattının yapılması
|
|||
1974
|
Mesudiye
köylerinin elektrik enerjisinden faydalanmaya başlamaları
|
|||
17.02.1995
|
Keyfalan
Yaylasının turizm merkezi olarak ilan edilmesi
|
Resmi Gazete,
Sayı:22205
|
||
11.01.1999
|
Topçam ve
Yeşilce yaylalarının turizm bölgesi ilan edilmesi.
|
Resmi
Gazete
Sayı: 23227
|
||
0 yorum